Toekomstverkennen
Het ultieme denken in organisaties
Voor bedrijven is het van levensbelang nu al met de toekomst bezig te zijn. Toekomstgerichte organisaties doen het aanmerkelijk beter dan hun concurrenten die zich hieraan niets gelegen laten liggen. Zij maken daarbij gebruik van de goed gevulde gereedschapskist van de futuroloog. Een futuroloog houdt zich bezig met de per definitie onzekere toekomst om mensen en organisaties te helpen kansen te benutten die de toekomst biedt. Het is daarom niet verwonderlijk dat toekomstverkennen steeds vaker deel uitmaakt van leiderschapstrainingen. Een leider en beslisser moet kunnen inspelen op onzekerheid en complexiteit.
Een toekomstverkenning neemt mensen mee in het proces voorafgaand aan een organisatieverandering en een nieuwe strategie. In plaats van bezig te zijn met de dagelijkse werkzaamheden daagt een toekomstverkenning mensen uit om na te denken over de betekenis van maatschappelijke ontwikkelingen. Toekomstverkenning prikkelt de nieuwsgierigheid en leidt tot meer verbeeldingskracht. Wie kansen ziet, krijgt zin om aan de toekomst te gaan werken. Dat maakt toekomstverkennen een uiterst waardevolle exercitie om je als organisatie klaar te maken voor de toekomst.
Freija van Duijne heeft lange tijd bij de Rijksoverheid gewerkt aan verkenningen en strategische agenda’s. Zij begeleidt dergelijke trajecten bij diverse organisaties en geeft lezingen over de toekomst.
Peter van der Wel houdt zich al meer dan 25 jaar professioneel met de toekomst bezig, onder meer als organisatieadviseur bij Deloitte en Rijnconsult. Tegenwoordig verzorgt hij vooral lezingen.
Reacties
Als je al nauwelijks in staat bent om vandaag al zicht te krijgen op de veranderingen van morgen, hoe
ongrijpbaar is het dan om de gevolgen voor je organisatie van ontwikkelingen in de verdere toekomst in te
schatten? Tóch pleiten de auteurs ervoor om na te denken over mogelijke maatschappelijke ontwikkelingen,
want uit onderzoek blijkt dat een toekomstgerichte organisatie vaak beter functioneert. De auteurs zijn
ervaren en overtuigde futurologen die hun boodschap knap weten te verwoorden. Waarom zou je de
toekomst willen verkennen? Hoe leer je denken over verandering en welke belemmeringen ervaar je daarbij?
Systeemdenken is onmisbaar in een toekomstverkenning en krijgt daarom volop aandacht. Vervolgens wordt
de inhoud van de gereedschapskist van de futuroloog besproken. De auteurs ronden af met een boodschap
hoe organisaties zich concreet kunnen voorbereiden op de toekomst. In onze roerige decennia is dit
pionieren een uitdagende maar zinvolle activiteit! Het boek bevat veel verwijzingen naar verdere literatuur in
eindnoten en een literatuuroverzicht.
Interessant aan het boek is dat de lezer, na een uitgebreide historische en theoretische verkenning van het fenomeen 'toekomst denken', een kijkje kan nemen in de gereedschapskist van de futuroloog en hoe je die kunt benutten om niet alleen na te denken over de toekomst, maar ook tot daadwerkelijke actie en beweging te komen.
De vele praktijkvoorbeelden in het boek nodigen uit om er mee aan de slag te gaan.
'Toekomstverkennen' geeft een goed beeld van wat er bij komt kijken als je serieus met het verkennen van de toekomst bezig wilt gaan. Het is geen how-to-do boek, maar een brede introductie in een relatief nieuwe managementdiscipline. Het boek beschrijft hoe het denken over en het verkennen van de toekomst zich door de jaren heen heeft ontwikkeld. Van eenvoudig extrapoleren tot ‘strategic foresight'. Het boek geeft ook een overzicht van de tools die toekomstverkenners kunnen inzetten.
Sjors van Leeuwen op Managementboek.nlInspirerend voor elke bestuurder die verder vooruit wil kijken.
Kees Neefjes, Verdiwel